Ze probeerde later die avond nog te bellen. James’ telefoon lichtte op. Mama belde.
Hij keek ernaar, en toen naar mij. Hij drukte op de volumeknop aan de zijkant, waardoor het geluid uitging, en legde de telefoon met het scherm naar beneden neer. Hij blokkeerde haar niet, maar hij nam ook niet op. Dat was genoeg.
De volgende ochtend was haar telefoon afgesloten.
De ontruiming verliep precies zoals gepland. Ze probeerde er natuurlijk tegen te vechten. Ze vertelde haar vrienden dat we haar mishandelden, dat we haar in de steek hadden gelaten. Maar in kleine dorpjes wordt veel gepraat, en bewijs spreekt boekdelen. Toen de waarheid over het paspoort uitlekte – en ik zorgde ervoor dat dat op subtiele wijze bij de juiste mensen terechtkwam – verdween alle sympathie voor haar als sneeuw voor de zon.
Ze verhuisde naar een klein appartement drie dorpen verderop. Meer kon ze zich niet veroorloven met haar staatspensioen. Geen gala’s meer. Geen tuinman meer. Geen troon meer.
En wij?
Mijn dochter en ik namen de volgende maand vakantie. We konden de oorspronkelijke boekingen niet terugkrijgen, dus gingen we ergens anders heen. Gewoon met z’n tweeën. James stond erop. Hij zei dat hij tijd nodig had om het huis op te knappen, om zijn gedachten op een rijtje te zetten, om erachter te komen wie hij was zonder de stem van zijn moeder in zijn oren.
We vlogen naar Griekenland. Maya glimlachte de hele vlucht. Ik zag haar uit het raam naar de wolken kijken, haar gezicht vrij van de angst die Evelyn erin had geplant.
Ik sliep beter in die krappe vliegtuigstoel dan ik in jaren in mijn eigen bed had gedaan.
Evelyn wilde ons een lesje in respect bijbrengen. En dat is haar gelukt. Ze leerde ons dat respect niet wordt gegeven aan wie het eist, maar dat je het verdient door het te geven. Ze leerde ons dat familie niet draait om bloedverwantschap, maar om loyaliteit.
En ze heeft er ook een lesje van geleerd. Een échte les. Zo’n les die je leert als je beseft dat de persoon die je onderschat hebt – de stille schoondochter die alleen maar glimlachte en knikte – gewoon wachtte op het perfecte moment om een einde te maken aan je heerschappij.
Ik heb het niet gedaan door te schreeuwen. Ik heb het niet met geweld gedaan.
Ik heb het stil, efficiënt en volledig gedaan.
En ik heb de bon bewaard.
